Temat wysokiej wrażliwości jest mi bardzo bliski. A to za sprawą mojego syna. Gdyby nie on, może nigdy nie zgłębiłabym tego tematu. M. ma teraz 8 lat. I choć o jego specyficznych cechach charakteru wiem od lat, to jednak dopiero około rok temu powiązałam je z wysoką wrażliwością. Wcześniej ten termin zwyczajnie nie był mi znany. A kiedy usłyszałam o określeniu ‘osoba wysoko wrażliwa’ i nieco zaznajomiłam się z tematem, wszystkie elementy tej mojej układanki zaczęły do siebie pasować. To było jak olśnienie! Dowiedziałam się dużo o własnym dziecku, ale i o sobie samej…
CZYM JEST WYSOKA WRAŻLIWOŚĆ? A CZYM NIE JEST?
Wysoka wrażliwość jest pewną wrodzoną cechą osobowości. Osoby wysoko wrażliwe w specyficzny sposób odbierają świat. A to dlatego, że ich układ nerwowy funkcjonuje w trybie szczególnie intensywnym. Ciągle.
Osoby te są, bardziej niż inni, wyczulone na wszelkie bodźce. Mówi się, że dostrzegają więcej i czują bardziej. Przy czym to ‘więcej’ i ‘bardziej’ niestety nie zawsze jest zaletą, ale o tym za chwilę.
Ważne, żeby podkreślić, że wysoka wrażliwość to nie jest żadna choroba ani nieprawidłowość. Ot, cecha dziedziczona genetycznie, jak wiele innych. Dotyczy w równej mierze kobiet, jak mężczyzn.
Elaine Aron, psycholożka zajmująca się badaniem wysokiej wrażliwości stwierdza, że cecha ta dotyczy około 15-20% ludzi na świecie. Ale nie chcę przytaczać tu statystyk, wyników badań i naukowych terminów – napisano już mnóstwo rzetelnych artykułów na ten temat. Chciałabym tylko nakreślić temat i podzielić się swoją historią.
CZY JESTEM WYSOKO WRAŻLIWA?
Wspomniana już badaczka – Elaine Aron, wyróżnia cztery aspekty wysokiej wrażliwości i wykorzystuje akronim DOES do ich łatwiejszego zapamiętania:
D – Depth of processing, GŁĘBOKIE PRZETWARZANIE (tu zaliczymy wszelkie oznaki dokładnego analizowania rzeczywistości: głębokie przemyślenia w każdym temacie, rozważanie zbyt wielu możliwości, a co za tym idzie trudność w podejmowaniu decyzji, rozkminki, rozkminki i jeszcze raz rozkminki…)
O – Overstimulation, ŁATWOŚĆ ULEGANIA PRZESTYMULOWANIU (tutaj konsekwencja głębokiego przetwarzania, czyli zmęczenie psychiczne i fizyczne. Częste przestymulowanie pod wpływem wydarzeń, emocji, intensywności tego, co się dzieje dookoła).
E – Emotional reactivity, REAKTYWNOŚĆ EMOCJONALNA (bardzo empatyczne podejście do innych ludzi, zauważanie ich cierpienia i stresu, ale też głębokie przeżywanie własnych emocji, zarówno tych dobrych, jak i tych trudnych).
S – Subtle stimuli, WYCZULENIE NA SUBTELNE BODŹCE (tu często spotykane u osób wysoko wrażliwych wyczulenie na subtelne dźwięki, zapachy, najmniejsze nawet zmiany otoczenia).
A JAK TO WYGLĄDA W PRAKTYCE?
Jeśli jesteś osobą wysoko wrażliwą być może:
- lubisz spokój, rutynę i przewidywalność
- często rozważasz i analizujesz sytuacje, zamiast działać
- potrzebujesz odpoczynku w samotności
- nastój domowników/ współpracowników ma ogromny wpływ na twój nastrój
- trudno ci podejmować decyzje, nie lubisz zbyt wielu opcji
- przeszkadza ci ‘buczący’ w tle telewizor, zbyt głośna muzyka, hałaśliwe zabawy dzieci
- po szczególnie intensywnym dniu, masz potrzebę wycofania się, choć na chwilę, by odetchnąć od bodźców
- nie lubisz robić zbyt wielu rzeczy na raz
- dobrze rozumiesz, kiedy komuś w twoim otoczeniu jest przykro
- lubisz wygodne ubrania
- bałagan wokół powoduje twoją irytację, pobudzenie
To tylko kilka przykladów tego, co może dotyczyć osoby wysoko wrażliwej. Do mnie pasuje akurat większość z nich…
JAK SPRAWDZIĆ CZY JA LUB KTOŚ MI BLISKI JEST OSOBĄ WYSOKO WRAŻLIWĄ?
Osoba wysoko wrażliwa charakteryzuje się przede wszystkim nieco odmiennym doświadczaniem świata. Bywa tak, że wiemy, że jest w nas coś odmiennego, że nasze postrzeganie świata, przeżywanie zdarzeń, emocje, które nami targają są inne niż przeciętnego człowieka. Podświadomie czujemy się inni. I kiedy dowiemy się o czymś takim jak wysoka wrażliwość spada na nas olśnienie. Olśnienie i ulga zarazem 🙂 Bo to, co w nas inne ktoś nazwał. Bo być może inni, ale jednak normalni 🙂
W wielu przypadkach czytając już wstępne informacje na temat wysokiej wrażliwości, wiemy że ta cecha może nas, czy kogoś nam bliskiego, dotyczyć. Ciekawą opcją jest zrobienie testu na wysoką wrażliwość. Wspomniana E. Aron sporządziła test do oceny wrażliwości zarówno osoby dorosłej, jak i dziecka. Znajdziecie je w jej książkach o wysokiej wrażliwości (m.in. Wysoko wrażliwi, jak funkcjonować w świecie, który nas przytłacza; Wysoko wrażliwe dziecko, Wysoko wrażliwi rodzice). Ale testy te są też dostępne w wielu miejscach w intenecie.
Testy składają się z dwudziestukilku pytań dotyczących różnych sytuacji życiowych i tego jak na nie reagujemy. Jeśli uzyska się daną liczbę odpowiedzi pozytywnych, oznacza to, że możemy zaliczyć się do grupy osób wysoko wrażliwych.
JAK ŻYĆ Z TĄ CECHĄ?
Mówi się, że osoba wysoko wrażliwa dostrzega więcej i czuje bardziej. Co niekoniecznie i nie zawsze jest zaletą. Ale może nią być. Z wysoką wrażliwością można fantastycznie funkcjonować, ale trzeba – przede wszystkim – być jej świadomym, a poza tym dobrze jest rozumieć swoje potrzeby i umieć odpowiednio o siebie zadbać.
Jeśli za Wami już rozpoznanie, a więc zrobiliście test i wiecie, że należycie do osób wysoko wrażliwych to teraz czas na zaakceptowanie takiego stanu rzeczy. To ważny etap dla osoby wysoko wrażliwej, bo w wielu przypadkach jest to uspokojenie samego siebie – “OK, może jednak jestem normalna!” 🙂
Często osoba wysoko wrażliwa postrzegana jest przez swoje otoczenie (czasem nawet przez najbliższych!) jako ktoś problemowy, kto zawsze przesadza, kto użala się nad sobą, nie potrafi się dostosować, jest przewrażliwiony itp. Przy takim braku zrozumienia ze strony innych, dość trudno jest myśleć o sobie dobrze. Dlatego tak ważne jest zaakceptowanie siebie, a później nauczenie się dobrego funkcjonowania z tą cechą naszej osobowości.
Jak w wielu innych kwestiach, tak i w przypadku bycia osobą wysoko wrażliwą, świadomość i wiedza mogą tu tylko pomóc. Możemy dowiedzieć się (czytając o tym, ale też uważniej obserwując siebie) o pewnych technikach i strategiach, które będą nam służyć.
Ta obserwacja siebie, swoich emocji i reakcji organizmu odgrywa tu kluczową rolę. Aby dobrze funkcjonować w społeczeństwie jako osoba wysoko wrażliwa, musimy bowiem widzieć co nas wspiera, a czego raczej powinniśmy unikać.
CO ROBIĘ DLA SIEBIE JAKO OSOBA WYSOKO WRAŻLIWA?
Sama będąc osobą wysoko wrażliwą staram się dbać o swój dobrostan. Wiem, że każdego dnia potrzebna jest mi choć chwilka samotności, bo to ładuje moje baterie. Staram się unikać tłumów i miejsc, które mnie przytłaczają (np. galerie handlowe). Często słucham spokojnej muzyki. Dużo planuję, zapisuję, bo im bardziej jestem zorganizowana, tym spokojniej się czuję. Dbam o względny porządek w domu, co akurat przy trójce dzieci płci męskiej łatwe nie jest 😉 Ale wiem już, że bałagan wokół mnie powoduje bałagan w mojej głowie, więc staram się choć z grubsza ogarniać, żeby się niepotrzebnie nie irytować. I takie sposoby można by mnożyć.
Wkrótce opublikuję też artykuł o wysoko wrażliwym rodzicu oraz o wysoko wrażliwym dziecku. Ten temat naprawdę mnie pochłonął, ale uwierzcie – im większą mam świadomość, tym łatwiejsze stało się moje życie – jako osoby wysoko wrażliwej, ale też jako mamy wysoko wrażliwego dziecka. Także stay tuned!
Źródła:
Elaine Aron, Wysoko wrażliwi, Wysoko wrażliwe dziecko.
Kasia Sawicka, kanał Youtube.com
Wszystkie zdjęcia w tym artykule pochodzą z unsplash.com
